Arun Yogiraj ( अरुण योगीराज ) हे कर्नाटकातील मैसूर येथील रहिवासी असून ते एक प्रसिद्ध मूर्तिकार आहेत.
त्यांनी ललित कला महाविद्यालयातून पदवी प्राप्त केली आहे. त्यानंतर त्यांनी अनेक प्रसिद्ध मूर्ती तयार केल्या आहेत, ज्यात आदी शंकराचार्य यांची केदारनाथ येथील मूर्ती आणि दिल्लीच्या इंडिया गेटवरील नेताजी सुभाषचंद्र बोस यांची मूर्ती यांचा समावेश आहे. त्यांच्या कौशल्य आणि समर्पणामुळे त्यांना अनेक पुरस्कार मिळाले आहेत.
आयोध्येत रामललांच्या भव्य ‘प्राणप्रतिष्ठा‘ सोहळ्याची जय्यत तयारी सुरू असतानाच, आता या मूर्तीसाठी कर्नाटकच्या सुप्रसिद्ध शिल्पकार अरुण योगीराज यांनी घडवलेली नवीन मूर्ती निवडण्यात आली आहे. श्री रामजन्मभूमि तीर्थक्षेत्र ट्रस्टने याबाबत सोमवारी घोषणा केली.
महत्वाचे मुद्दे:
अरुण योगीराज यांनी घडवलेली ही मूर्ती ‘कृष्ण शिला’ या खास दगडापासून बनवण्यात आली आहे.
ही मूर्ती ‘भगवान श्री रामलला सरकार’ म्हणून राममंदिराच्या गर्भगृहात 18 जानेवारी रोजी बसवण्यात येणार आहे.
ट्रस्टच्या म्हणण्यानुसार, 22 जानेवारीला होणाऱ्या प्राणप्रतिष्ठा विधी सकाळी 1 वाजेपर्यंत पूर्ण होण्याची अपेक्षा आहे.
या महत्त्वाच्या सोहळ्यात पंतप्रधान नरेंद्र मोदींसह हजारो मान्यवर व्यक्ती आणि सर्व स्तरांतील जनता सहभागी होणार आहे.
16 जानेवारीपासून प्राणप्रतिष्ठा विधींची पूर्वतयारी सुरू होईल आणि ही तयारी 21 जानेवारीपर्यंत चालणार आहे.
अरुण योगीराज यांची कामगिरी:
अरुण योगीराज ( Arun Yogiraj ) यांनी केदारनाथ येथील आदि शंकराचार्य आणि दिल्लीच्या इंडिया गेटवरील नेताजी सुभाषचंद्र बोस यांच्या पुतळ्यांची निर्मिती केली आहे. ते आता भारतातील सर्वात प्रतिष्ठित शिल्पकारांपैकी एक मानले जातात.
योगीराज यांनी रामललाची मूर्ती तयार करण्यासाठी 5 वर्षांचा कालावधी घालवला. ही मूर्ती कृष्ण शिलापासून तयार करण्यात आली आहे आणि ती 51 इंच उंच आहे. मूर्तीमध्ये रामलला 5 वर्षांच्या वयात, सीता मातेच्या मांडीवर बसलेले दाखवले आहेत. मूर्तीची निर्मिती करताना योगीराज यांनी रामायणातील वर्णनांचा आणि शास्त्रीय शिल्पकलेच्या नियमांचा काळजीपूर्वक अभ्यास केला.
योगीराज यांनी रामललाची मूर्ती तयार करण्यासाठी अनेक तंत्रांचा वापर केला. त्यांनी मूर्तीची पृष्ठभाग साधी आणि सुंदर बनवण्यासाठी विशेष प्रकारची पॉलिश केली आहे. मूर्तीच्या डोळ्यांमध्ये प्रेम आणि करुणा व्यक्त करणारे भाव आहेत. योगीराज यांच्या या अथक प्रयत्नांमुळे रामललाची मूर्ती एक उत्कृष्ट कलाकृती बनली आहे.
योगीराज यांचे रामललाच्या मूर्तीसाठी केलेल्या कामाचे सर्वत्र कौतुक होत आहे. त्यांना अनेक पुरस्कारांनी सन्मानित करण्यात आले आहे. योगीराज हे भारतातील एक प्रतिष्ठित शिल्पकार आहेत आणि त्यांच्या कामाने भारतीय शिल्पकलेच्या परंपरेला एक नवीन आयाम दिला आहे.
योगीराज यांच्या रामलला मूर्तीचे वैशिष्ट्ये
- मूर्ती कृष्ण शिलापासून तयार करण्यात आली आहे.
- मूर्ती 51 इंच उंच आहे.
- मूर्तीमध्ये रामलला 5 वर्षांच्या वयात दाखवले आहेत.
- मूर्तीची पृष्ठभाग साधी आणि सुंदर बनवण्यात आली आहे.
- मूर्तीच्या डोळ्यांमध्ये प्रेम आणि करुणा व्यक्त करणारे भाव आहेत.
महाराष्ट्रातील भावना: राममंदिराच्या प्राणप्रतिष्ठा महाराष्ट्रासह संपूर्ण भारतासाठी ऐतिहासिक क्षण आहे.
कर्नाटकच्या कलाकाराने या मूर्तीची निर्मिती केल्याने महाराष्ट्रातील जनतेमध्येही आनंदाची लहर आहे.
या निवडीमुळे होणारे फायदे: ही निवड सर्व राज्यांचा समावेश आणि एकात्मतेचे बंध दाखवते.
मूर्तीची कलात्मक सुंदरता आणि ऐतिहासिक महत्त्व यांचा संगम होणार आहे.
निष्कर्ष: कर्नाटकच्या शिल्पकार अरुण योगीराज यांची रामाची मूर्ती राममंदिरात स्थापित होणे हे सर्व भारतीयांसाठी अभिमानाचा क्षण आहे. ही निवड देशाच्या सांस्कृतिक वैभवतेचे आणि एकात्मतेचे प्रतीक आहे.
दगडाला देवत्व देणारा कलावंतः – अरुण योगीराज ( Arun Yogiraj )
भारतात मूर्तीकलेची परंपरा प्राचीन आणि गौरवशाली आहे. या परंपरेत अनेक कुशल कारागीर घडले, आणि आजच्या काळात अरुण योगीराज हे त्यांतलाच एक खास नाव आहे. दगडाला चिरून त्यात देवत्व साकारणारा हा कलावंत आपल्या कलाकृतींमुळे देशभर प्रसिद्ध आहे. चला तर मग, या देवनिर्मिती करणाऱ्या अरुण योगीराजच्या कलेच्या विश्वात थोडीफारशी झेप घेऊ या!
पिढीजात कलावंताचा वारसा:
अरुण योगीराज हे मैसूरच्या शिल्पकार कुटुंबात जन्मले. त्यांच्या घराण्यात पाच पिढ्यांपासून मूर्तीकलेची परंपरा आहे. त्यामुळे अरुण यांच्यात ही कला जन्मालाच आली असे म्हणावे लागते. लहानपणापासूनच त्यांना दगडात देवत्व घडवण्याची आवड होती, आणि शाळेत असतानाच त्यांनी या कलेचे धडे गिरव घेतले.
एमबीए ते मूर्तीकला:
अरुण यांनी एमबीएचे शिक्षण घेतले आणि काळाच्या ओघात एका खासगी कंपनीत नोकरीही केली. पण मूर्तीकलेची ओढ त्यांना सोडून नव्हतीच. शेवटी २००८ मध्ये त्यांनी आपल्या वारसाच्या हाका ऐकून नोकरी सोडली आणि पुर्णपणे मूर्तीकलेला व्हायले.
कलाकृतींची धूमधडाका:
अरुण योगीराज यांनी आजवर देशभर अनेक प्रसिद्ध मूर्ती साकारल्या आहेत. इंडिया गेटवरील नेताजी सुभाषचंद्र बोस यांचा ३० फूट उंच पुतळा, केदारनाथमधील १२ फूट उंची आदि शंकराचार्यांची मूर्ती, अयोध्येच्या राम मंदिरासाठी तयार केलेली रामाची सुंदर मूर्ती या त्यांच्या काही गाजलेल्या कलाकृती आहेत. त्यांच्या प्रत्येक मूर्तीत इतकी नजाकत, बारकाई आणि भावभावना असते. ते दगडाला जीव देण्याचे कमाल करत असल्याचेच दिसते!